ضرورت پیاده سازی خط مشی بنیادی در بهره برداری از دریاها - وبلاگ املاکیا

به گزارش وبلاگ املاکیا، مدیرکل دفتر حفاظت از اکوسیستم ها و سواحل دریایی به ضرورت پیاده سازی خط مشی بنیادی در قالب دیدگاهی جامع نگر و همگام نمودن تعامل انسان و طبیعت در بهره برداری از دریا ها تأکید کرد.

به گزارش گروه اجتماعی وبلاگ املاکیا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست؛ روز دنیای اقیانوس ها از سال 1992 هرساله در 8 ژوئن مصادف با 18 خردادماه پاسداشت می شود. گرامیداشت این روز برای افزایش آگاهی در مورد اهمیت نحوه ارتباط ما با دریا ها و اقیانوس ها و حمایت آن ها از انسان و سایر موجودات انجام می گیرد و شعار سال جاری این روز، تجدید حیات، حرکت جمعی برای اقیانوس ها مشخص شده است.

دریا ها و اقیانوس بیش از 70 درصد از کره زمین را پوشانده و حداقل 50 درصد از اکسیژن سیاره را فراوری می کند. این اکوسیستم های ارزشمند بیشترین تنوع زیستی زمین را در خود جای داده اند و منبع اصلی پروتئین برای بیش از یک میلیارد نفر در سراسر دنیا می باشند. اقیانوس ها برای اقتصاد دنیای، بسیار کلیدی می باشند و تخمین زده می شود که تا سال 2030 حدود 40 میلیون نفر در صنایع مبتنی بر اقیانوس مشغول به فعالیت شوند. باوجود تمام مزایای آن، اقیانوس ها اکنون احتیاج به حمایت دارند. با تهی شدن 90 درصد از جمعیت ماهی های بزرگ و نابودی 50 درصد از صخره های مرجانی، ما بیش از ظرفیت برد از دریا ها و اقیانوس ها برداشت کرده ایم؛ لذا لازم است تا بین فعالیت ها و این اکوسیستم ها، تعادل جدیدی برقرار شود.

خلیج فارس و دریای عمان، از ارزشمندترین پهنه های آبی دنیا هستند که با دارا بودن زیستگاه های متنوع و منحصربه فرد آبزیان، ارائه دهنده خدمات بشمار اکوسیستمی به جوامع منطقه و جامعه دنیای می باشند. از سوی دیگر کاربری های متعددی در این پهنه های آبی تحت عناوین مختلفی همانند کریدور ارتباطی حمل ونقل دریایی با سایر کشور ها در جریان است. کاربری هایی که دربرگیرنده فعالیت های مرتبط با صنایع مختلف همانند صنعت نفت بوده و لذا موقعیت استقرار آن ها در منطقه ها ساحلی و فراساحل، این پهنه های آبی ارزشمند را متحمل فشار مضاعف بار آلودگی ناشی از اثرات پی آیند کرده است. در این راستا رسالت وجودی سازمان حفاظت محیط زیست ایجاب می کند تا این سازمان با پیاده سازی خط مشی بنیادی در قالب دیدگاهی جامع نگر و در مفهوم توسعه پایدار و درخور، نسبت به همگام نمودن تعامل انسان و طبیعت همت گمارد؛ لذا این سازمان ضمن رصد اثرات پی آیند فعالیت صنایع و بهره برداری از منابع طبیعی، اقدام به مدیریت در قالب آنالیز درخواست بهره برداران و بعلاوه نظارت بر نحوه عملکرد محیط زیستی آن ها پس از استقرار و فعالیت صنعت می کند.

چالش های کلیدی محیط زیستی و مسائل کانونی منطقه عبارتند از: محدودیت آب و کیفیت آن، زوال محیط زیست دریایی و ساحلی، مدیریت محیط زیست شهری، بهره کشی از منابع طبیعی، اثرات نامطلوب فعالیت های اکتشاف، استخراج، پالایش و حمل ونقل نفت و گاز و صنایع وابسته، اثرات منفی تنازعات نظامی گاه به گاه و فشار بر محیط زیست.

در سال های اخیر، فعالیت های توسعه ای در سواحل به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافته است. در نواحی صنعتی ماهشهر، پارس جنوبی، مکران، سواحل استان هرمزگان و جزایر کیش و قشم تحولات بزرگ ساحلی در منطقه، تا حد زیادی نسبت به موارد مشابه در سایر نقاط کشور بزرگ تر است. حجم نگران کننده ای از تغییرات فیزیکی در خط ساحلی جنوب کشور، واجد اثرات متعدد زیست محیطی عمده و نامطلوب بر اکوسیستم های ساحلی و دریایی است، ازجمله خسارت به تخم گذاری گونه های مختلف دریایی، بستر علف های دریایی، و جوامع اعماق دریا. این امر با افزایش رسوب گذاری به دلیل آزاد شدن مواد ریز در جریان عملیات لایروبی تشدید می شود و درنتیجه سبب افزایش قابل توجهی در کدورت آب می شود که به نوبه خود، موجب تحریک آبشش ماهیان و تداخل با تغذیه بصری شده و از فتوسنتز نیز جلوگیری می کند. درنهایت، استحصال زمین از دریا و لایروبی ازنظر فیزیکی سبب تغییر در بخش های بزرگی از خط ساحلی در سرتاسر نوار ساحلی جنوب کشور شده است. ازجمله چند پارگی زیستگاه های مناسب بسیاری از موجودات، کاهش تنوع زیستی در منطقه و اخلال در کل زنجیره غذایی همراه با اثرات آبشاری که منجر به کاهش ذخایر آبزیان می شود.

طالبی متین مدیرکل دفتر حفاظت از اکوسیستم ها و سواحل دریایی به مناسبت روز دنیای اقیانوس ها گفت:در راستای پایش، کاهش و احیای بخشی از این تعارضات و تخریب های اکوسیستمی، دفتر حفاظت از اکوسیستم ها و سواحل دریایی اقداماتی را از سالیان گذشته به انجام رسانده و برنامه هایی نیز در دست اجرا دارد که ازجمله مهم ترین آن ها می توان به همکاری در تدوین برنامه اقدام ملی حفاظت از محیط زیست دریایی، تدوین اطلس اکوسیستم های حساس خلیج فارس و دریای عمان، انجام گشت پایش ساحلی و فراساحلی خلیج فارس و دریای عمان با همکاری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی و صندوق ملی محیط زیست، تدوین شناسنامه جزایر کشور، انجام مطالعات پهنه بندی سواحل کشور به منظور استقرار آب شیرین کن ها، پایش زیستگاه های لانه گزینی لاک پشتان دریایی، پایش جمعیت های پستانداران دریایی، انجام مطالعات مربوط به ترسیب کربن در اکوسیستم های ساحلی دریایی، انجام طرح جامع مدیریت زیست محیطی سواحل استان هرمزگان، جلوگیری از هرگونه استحصال غیرقانونی از دریا، اظهارنظر کارشناسی در مورد استقرار صنایع در سواحل، تدوین دستورالعمل ملاحظات زیست محیطی آب شیرین کن ها، شناسایی گونه های غیربومی مهاجم، مشخص پهنه های مساعد جهت انجام فعالیت پرورش ماهی در قفس در دریا، توسعه زیستگاه های حرا، شناسایی، پایش و تهیه نقشه زیستگاه های مرجانی، پیگیری انجام مطالعات پهنه بندی منطقه مکران، ارزش گذاری مالی زیستگاه های حرا، به روزآوری قوانین و مقررات و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد.

وی در انتها گفت: با عنایت به مختصر مطالب ارائه شده مذکور و نقش انکارناپذیر سازمان حفاظت محیط زیست در همگام سازی مؤلفه های توسعه همه جانبه نگر که متضمن رشد و تعالی ایران عزیزمان می باشد، لازم است تا در مورد تصمیمات الزام آور برای دستگاه های اجرایی مسئول در دریا های کشور، اقدامات جدی با همکاری مسئولین امر صورت پذیرد.